ทำไมตำแหน่งสูงไม่ใช่คำตอบของภาวะผู้นำ
หลายองค์กรคุ้นเคยกับภาพเดียวกัน ผู้จัดการบางคนเลื่อนตำแหน่งขึ้นมาเร็วมาก แต่เมื่อถึงเวลาที่ต้องพาทีมเดินไปข้างหน้า กลับไม่สามารถสร้างแรงศรัทธาได้ ความจริงแล้วปัญหาไม่ได้อยู่ที่ความเก่งงาน แต่เป็นเพราะทีมไม่รู้สึกถึง “ความเป็นผู้นำ” ในตัวเขา
ในหลายห้องประชุม เรามักเห็นหัวหน้าที่ถนัดเรื่องงานแต่ไม่ถนัดเรื่องคน เวลาพูดกับทีมมักเป็นการสั่งมากกว่าการสื่อสาร เปิดประชุมทีไรก็กลายเป็นการบรรยายฝ่ายเดียว จนทีมเงียบไม่กล้าแสดงความคิดเห็น สิ่งที่เกิดขึ้นคือทีมรับรู้ได้ถึงอำนาจของตำแหน่ง แต่ไม่เคยสัมผัสได้ถึงพลังของภาวะผู้นำ
“ตำแหน่งอาจทำให้คุณมีสิทธิ์สั่ง แต่ภาวะผู้นำเท่านั้นที่ทำให้คนอยากเดินตาม”
การรู้จักจัดการตัวเอง คือจุดเริ่มต้นของการนำทีม
ภาวะผู้นำไม่ได้เริ่มจากการบริหารทีม แต่เริ่มจากการบริหารตัวเอง หากหัวหน้าไม่รู้จักมอง Blind Spot ของตัวเอง เช่น การไม่ฟังความคิดเห็นของคนอื่น การใช้อารมณ์ตัดสินใจ หรือการโยนความผิดไปให้ทีม พฤติกรรมเหล่านี้จะค่อยๆ สะสมและกัดกร่อนความเชื่อใจ
ในอีกด้านหนึ่ง หัวหน้าที่รู้จักควบคุมอารมณ์แม้ในสถานการณ์กดดัน และกล้ายอมรับเมื่อทำผิดพลาด กลับทำให้ทีมรู้สึกปลอดภัยพอที่จะกล้าพูด กล้าลอง และกล้าเผชิญความเสี่ยงเล็กๆ เพื่อหาคำตอบใหม่ๆ ซึ่งท้ายที่สุด สิ่งเหล่านี้คือเชื้อเพลิงของการพัฒนาทีมให้ก้าวไปข้างหน้าได้จริง
Mindset ของผู้นำสะท้อนออกมาเป็นวัฒนธรรมทีม
วิธีคิดของหัวหน้ามีอิทธิพลมากกว่าที่หลายคนคาด เพราะมันค่อยๆ แทรกซึมจนกลายเป็นวัฒนธรรมทีม ถ้าหัวหน้ามองความผิดพลาดเป็นสิ่งที่ต้องถูกลงโทษ ทุกคนก็จะหาทางปกปิด แต่ถ้ามองความผิดพลาดว่าเป็นโอกาสเรียนรู้ ทีมก็จะกล้าลองสิ่งใหม่ๆ
ความต่างเล็กน้อยนี้เองที่ทำให้บางทีมกลายเป็นทีมที่เงียบและทำตามคำสั่งเท่านั้น ขณะที่อีกทีมกลับเต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์และความกล้าที่จะก้าวออกจากกรอบเดิม
“ความต่างระหว่างทีมที่รอคำสั่ง กับทีมที่กล้าสร้างสรรค์…อยู่ที่กรอบความคิดของหัวหน้าเพียงคนเดียว”
ภาวะผู้นำสร้างได้ในทุกระดับขององค์กร
หลายคนยังเข้าใจผิดว่าภาวะผู้นำเป็นเรื่องของผู้บริหารระดับสูงเท่านั้น แต่ความจริงแล้วมันสามารถสร้างได้ในทุกจุดขององค์กร ไม่ว่าจะเป็นหัวหน้าทีมเล็กๆ หรือผู้จัดการสายงานกลาง ต่างก็มีบทบาทสำคัญในการกำหนดบรรยากาศของทีม
องค์กรที่ให้โอกาสหัวหน้าทีมระดับกลางเรียนรู้ทักษะภาวะผู้นำ มักจะเห็นผลลัพธ์ชัดเจน ทั้งในแง่ความผูกพันของพนักงาน และความสามารถในการรักษาคนเก่งไว้ได้มากกว่าองค์กรที่เน้นลงทุนเฉพาะผู้บริหารระดับสูง เพราะภาวะผู้นำคือพลังที่กระจาย ไม่ใช่สิทธิพิเศษที่ผูกขาดอยู่กับตำแหน่งใหญ่
จาก Insight สู่การพัฒนาที่เป็นระบบ
แม้หลายองค์กรจะเห็นตรงกันว่าภาวะผู้นำสร้างได้ แต่สิ่งที่ยังทำพลาดคือการออกแบบการพัฒนาแบบที่ไม่สมดุล หลายครั้งโฟกัสหนักไปที่การอบรมทักษะการบริหารงาน เช่น การจัดการโครงการ การวางแผน หรือการควบคุมเวลา แต่กลับมองข้ามการพัฒนาทักษะการบริหารใจ ทั้งที่ในความเป็นจริง ภาวะผู้นำส่วนใหญ่เติบโตมาจาก Soft Skills เช่น การฟังอย่างตั้งใจ การสื่อสารอย่างสร้างความเชื่อใจ และการตัดสินใจโดยไม่ถูกอารมณ์ครอบงำ
จุดเริ่มต้นของการสร้างภาวะผู้นำ
องค์กรไม่จำเป็นต้องเริ่มจากโครงการขนาดใหญ่เสมอไป สิ่งที่ทำได้ทันทีคือการสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการสื่อสารอย่างจริงใจ เปิดพื้นที่ให้หัวหน้าและทีมได้ฝึกถามและฟังในระดับที่ลึกกว่าเดิม เมื่อทีมเริ่มเชื่อว่าความคิดเห็นของพวกเขามีค่า พลังของภาวะผู้นำก็จะค่อยๆ ก่อตัวขึ้นเอง
“องค์กรที่ลงทุนสร้าง Manager จะได้คนเก่งงาน แต่ถ้าลงทุนสร้าง Human Leader จะได้คนที่ทีมอยากเดินตาม”
สุดท้าย ภาวะผู้นำคือเรื่องของ “คน” ไม่ใช่ตำแหน่ง
บทเรียนที่องค์กรจำนวนมากได้เรียนรู้คือ ไม่มีตำแหน่งใดเปลี่ยนใครให้กลายเป็นผู้นำโดยอัตโนมัติ สิ่งที่ทำให้ทีมเลือกจะเดินตาม คือหัวหน้าที่ฟังอย่างจริงใจ เข้าใจความเป็นมนุษย์ และพาไปข้างหน้าด้วยเป้าหมายที่ชัดเจน ภาวะผู้นำจึงไม่ใช่คำสวยหรู แต่เป็นหัวใจที่ทำให้คนอยากอยู่ และอยากเติบโตไปด้วยกัน
หากองค์กรของคุณต้องการพัฒนาความสามารถของผู้นำอย่างยั่งยืน ติดต่อ The Blacksmith เพื่อดูโปรแกรมที่ออกแบบเฉพาะสำหรับทีมของคุณ คลิกลงทะเบียน
